معرفی لیمو ترش و خواص درمانی آن

نام علمی درخت:

Citrus limon L. Burm. f.، نام فرانسه Limonier و نام انگلیسی آن Lemon می‌باشد.

تیره گیاه:

نارنج Rutaceae

نوع گیاه:

درخت

مشخصات ظاهری:

درختی است به ارتفاع حدود 5 متر و شاخه‌های آن منشعب، زاویه‌دار و دارای تیغ‌های تیز و در مواردی بدون تیغ می‌باشند. برگ‌های آن به رنگ سبز، دندانه‌دار و دارای دمبرگ‌هایی با بال‌های نامحسوس و گل‌های آن سفید مایل به بنفش می‌باشند. آب، پروتئین، هیدرات‌های کربن، اسید سیتریک، اسید مالیک، قند، موسیلاژ، پکتین، فسفات آهن، سیلیس، آنزیم پراکسیداز، خاکستر، کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، تیامین، رایبوفلاوین ویتامین‌های C, PP, B2, B1, A و نیاسین در آن تشخیص داده شده است. میوه‌اش کروی یا مایل به تخم مرغی شکل با انتهای پستانی، پوست میوه نازک و زرد رنگ، گوشت داخل میوه سفید مایل به زرد و طعم آن ترش و خیلی اسیدی است و در داخل لیمو دانه‌های زرد رنگ و تلخی وجود دارند.

طبیعت:

از نظر طبیعت بین حکمای طب سنتی اختلاف نظر وجود دارد عده‌ای طبیعت آن را سرد و‌ تر و عده‌ای دیگر سرد و خشک می‌دانند.

رویش جغرافیایی:

در اغلب مناطق گرم سراسر اروپا و آسیا و در جنوب ایران کاشته می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در لیمو ترش:

آب، پروتئین، هیدرات‌های کربن، اسید سیتریک، اسید مالیک، قند، موسیلاژ، پکتین، فسفات آهن، سیلیس، آنزیم پراکسیداز، خاکستر، کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، تیامین، رایبوفلاوین ویتامین‌های C, PP, B2, B1, A و نیاسین در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

میوه (لیموترش). از آب، گوشت، پوست و اسانس لیموترش استفاده می‌شود.

نحوه مصرف:

معمولاً آب لیموترش مصرف خوراکی دارد. در ضمن لیمو ترش به صورت فرآورده‌های مختلف نیز در بازار عرضه می‌گردد.  

خواص درمانی آبلیمو:

ضد مسمومیت و خنک کننده، قبض کننده و ضدعفونی کننده، معرق و مدر، ضد روماتیسم و صفرابر، ضد اسهال ساده و خونی و آنتی‌بیوتیک، لاغرکننده و حل کننده چربی‌های اضافی، دفع کننده کرم معده و روده و خارج کننده سنگ کلیه، رقیق کننده خون و بند آورنده خونریزی بینی، افزاینده اسپرم و برطرف کننده عطش، متعادل کننده سیستم عصبی بدن و حافظ حیات رگ‌های خونی، مسکن روماتیسم و نقرس و تسکین دهنده خارش‌های پوستی، تصفیه کننده خون و مقوی کبد، ضد باکتری و کاهنده فشارخون می‌باشد. در ضمن برای بیماری‌های مختلف ریوی و روده‌ای، آشفتگی درون و دل بهم خوردگی، بی‌اشتهایی، آب آوردن شکم، رفع رسوبات ادراری و صفراوی، سوء هضم، رفع سکسکه، یرقان، استفراغ، نارسایی اعمال کبد و لوزالمعده، تب‌های صفراوی، هموفیلی، تیفوئید و شکم روش نیز مفید است. در استعمال خارجی آبلیمو به صورت غرغره برطرف کننده التهاب گلو، تسکین دهنده درد گلو و رفع کننده سرماخوردگی و سکسکه می‌باشد. در ضمن مالیدن آبلیمو به پوست برطرف کننده آفتاب سوختگی، درخشان کننده پوست و برای رفع زخم و خراش‌های پوستی مفید است. مالیدن آبلیمو به پاها و ماساژ دادن برای رفع واریس مؤثر و مالیدن به بدن بعد از حمام برطرف کننده عرق زیاد و اگزما و شستن موهای سر با آبلیمو از ریزش موهای سر و ایجاد طاسی جلوگیری می‌کند.

خواص درمانی گوشت لیمو:

کرم‌کش، کاهنده قند و کلسترول، رفع کننده تصلب شرائین و از بین برنده قارچ‌های پوستی می‌باشد.

خواص درمانی پوست لیمو:

معطرکننده، تقویت کننده معده، اشتهاآور و طعم دهنده به غذاها می‌باشد. در استعمال خارجی مالیدن پوست لیموترش به بدن برای رفع اگزما و جوش‌های پوستی مفید است.

نکته:

عدم مصرف آبلیمو به طور روزانه یا به مدت طولانی سبب ضعیف شدن عضلات، دیر التیام‌پذیری زخم‌ها و خونریزی لثه و غیره می‌شود.

نکته:

اگر 2 پیمانه (قاشق چایخوری) آبلیمو، 8 پیمانه روغن نباتی، 2 پیمانه عسل و 1/5 پیمانه آب را با هم مخلوط کرده و به خوبی تکان دهید لوسیون پوست حساس و ضد ترک خیلی خوبی خواهید داشت. چنانچه همراه با غذا کمی آبلیمو استفاده شود بعضی از سردردها که منشأ کبدی دارند را تسکین داده و هضم غذاهای چرب را تسریع می‌بخشد. مخلوط کرده آبلیمو و گلسیرین به نسبت مساوی و مالیدن آن به دست‌ها در فصول زمستان پوست دست‌ها را نرم و لطیف و از سرمازدگی آنها جلوگیری می‌کند. برای جلوگیری از خونریزی بینی کمی پنبه را آغشته به آبلیمو کرده، در سوراخ بینی بگذارید خون دماغ را متوقف خواهد کرد.

تذکر:

مصرف لیموترش در موقع خالی بودن معده زیان‌آور است، روده‌ها را ضعیف کرده و موجب دلپیچه می‌شود و برای اشخاص سرد مزاج و یا افرادی که اعصاب ناآرام دارند نیز مضر است. زیاده‌روی در مصرف لیموترش موجب ضعف نیروی جنسی، افزایش آب دهان، ناراحتی معده، ایجاد فراموشی و نافهمی، بی‌خوابی و باعث عدم جذب ویتامین A در بدن می‌شود.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.